Nedîm (1681-1730):

Hayatı;

• Asıl adı Ahmed’dir, “Nedîm” mahlasını kullanmıştır.
• 1681 yılında İstanbul’da doğdu.
• Lale Devri‘nin (1718-1730) en ünlü şairlerindendir.
• Babası Mehmed Efendi, müderris (medrese hocası) ve kadıydı.
• İyi bir eğitim alarak Arapça ve Farsça öğrendi.
• İstanbul’da medrese eğitimi gördü ve müderrislik yaptı.
• III. Ahmed ve Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa döneminde büyük destek gördü.
• Patrona Halil İsyanı sırasında (1730) çıkan kargaşada evinin yıkılması sonucu hayatını kaybettiği rivayet edilir.

Ailesi;

• İstanbul’un ileri gelen ailelerinden birine mensuptu.
• Babası Kadı Mehmed Efendi, şehrin önemli alimlerindendi.
• Ailesinin kültürel birikimi, onun erken yaşta edebiyatla tanışmasını sağladı.

Eğitimi;

• İlk eğitimini İstanbul’da aldı.
• Medrese eğitimi gördü ve Arapça, Farsça gibi dilleri öğrendi.
• Edebiyat, tarih ve İslami ilimler alanında derin bilgi sahibi oldu.

Edebi Kişiliği;

• Lale Devri‘nin en önemli temsilcilerindendir.
• Şiirlerinde zevk, eğlence, aşk ve tabiat temalarını işlemiştir.
• Divan edebiyatının klasik kalıplarını kırmış, daha sade ve akıcı bir dil kullanmıştır.
• Mahallîleşme akımının öncüsü kabul edilir. İstanbul Türkçesini şiirlerine yansıtmıştır.
• Şiirlerinde lirizm ve coşku ön plandadır.
• Gazel ve şarkı türlerinde öne çıkmıştır.

 Hayatını Etkileyen Kişiler;

• III. Ahmed: Nedîm, padişahın himayesinde sarayda şair olarak görev yapmıştır.
• Nevşehirli Damat İbrahim Paşa: Sadrazam İbrahim Paşa, Nedîm’in koruyucusu ve hamisi olmuştur.
• Lale Devri’nin sanatçıları: Dönemin diğer şair ve sanatçıları, Nedîm’in edebi kişiliğini etkilemiştir.

Toplumdaki Yeri;

• Lale Devri’nin en önemli şairlerinden biri olarak kabul edilir.
• Saray çevresinde saygın bir yere sahipti ve devlet adamları tarafından takdir ediliyordu.
• Şiirleri, hem sarayda hem de halk arasında büyük ilgi görmüştür.
• Divan edebiyatının halk diline yaklaşmasında önemli bir rol oynamıştır.

Toplumun Tutumu, Yapısı;

• Nedîm’in yaşadığı dönem (Lale Devri), Osmanlı İmparatorluğu’nun barış ve refah içinde olduğu bir dönemdir.
• Saray ve çevresi, sanatçıları koruyan ve destekleyen bir yapıya sahipti.
• Halk, şiirlerindeki samimi ve içten üslubu benimsemiştir.
• Lale Devri’nin eğlenceli ve renkli yaşamı, Nedîm’in şiirlerine yansımıştır.

Dönemde Yaşanan Edebi Olaylar;

• Lale Devri: Bu dönem, sanat, edebiyat ve eğlencenin ön planda olduğu bir dönemdir.
• Mahallîleşme akımı: Nedîm, bu akımın öncüsü olarak kabul edilir. İstanbul Türkçesini şiirlerine yansıtmıştır.
• Şarkı türünün yaygınlaşması: Nedîm, şarkı türünün en önemli temsilcilerinden biridir.
• Divan edebiyatının halka yaklaşması: Nedîm gibi şairler, Divan edebiyatını halk diline yaklaştırmıştır.

Eserleri;

• Divan: Gazel, kaside, murabba ve tarih manzumeleri içerir.
• Şarkılar: Nedîm’in en ünlü eserleri olup, mahallileşme akımını yansıtır.
• Gazel: Aşk, güzellik, eğlence ve İstanbul’un günlük yaşamı temalarını işler.

• Şiirlerinden Örnekler

1. Şarkı (Aşk ve Eğlence Teması):

Bu güzel câna kıyamam, gül-i handânım benim,
Gör ki ahvâlini, ey dil, neyle rânım benim.

• Aşkın coşkusu ve sevgilinin güzelliği dile getirilmiştir.
• Mahallileşme akımının izlerini taşıyan sade ve akıcı bir dil kullanılmıştır.

2. İstanbul ve Tabiat:

İstanbul’u sevmezse gönül, aşkı ne anlar?
Seyrân-ı bahârı, bu dilârâ beldeye mahsûs.

• İstanbul’un güzelliklerini ve baharın coşkusunu anlatır.
• Şiirde İstanbul sevgisi ve tabiat tasvirleri ön plandadır.

3. Şarap ve Sohbet:

Gör ki bâdeyle neler eyledi mestân beni,
Nâme-perdâz eden âh u figânım var benim.

• Şarap meclisleri, sohbetler ve eğlenceli yaşamı tasvir eder.
• Coşkulu ve samimi bir üslup kullanılmıştır.